Niemand weet meer over ZorgDomein dan Walter Balestra: in het jaar 2000 richtte hij het bedrijf op, in 2019 zwaaide hij af als CEO en hij is nog altijd betrokken als adviseur. Walter zag zijn idee uitgroeien tot een toonaangevend zorgplatform met inmiddels zo’n 180 medewerkers. Maar niet alles aan ZorgDomein is veranderd, zegt hij: “De drive om iets wezenlijks bij te dragen aan betere zorg is onveranderd gebleven.”

Eerst maar de prehistorie: eind vorige eeuw kwam Walter Balestra in dienst van consultancybureau Plexus en hij ontfermde zich daar al snel over het ‘Leids verwijsproject’. Het doel was om de werkdruk in het Diaconessenhuis in die regio te verminderen door efficiënter te werken. Walter: “Een groot deel van de oplossing lag volgens ons bij beter contact met de huisartsen, die immers veruit de meeste patiënten doorverwezen. Huisartsen moesten meer inzicht krijgen in het aanbod van de specialisten en er moesten heldere afspraken komen rond de verwijzing. Zo zou het ziekenhuis geen dubbel werk doen en kon het bijvoorbeeld zorgstraten opzetten. We zetten dus huisartsen en specialisten om de tafel, om onderling vertrouwen te kweken en de samenwerking vast te leggen. Het resultaat was de ‘Leidse verwijsklapper’, een document met afspraken, telefoonnummers en informatie voor de patiënt. Die klapper werkte goed in de Leidse regio maar had natuurlijk ook zijn beperkingen. De deelnemende huisartsen wilden méér zien: ook het aanbod van andere ziekenhuizen, up-to-date informatie over toegangstijden en folders voor de patiënt. Daar moesten we iets op bedenken.”

Pionieren bij de start van het internettijdperk

In 2000 werd een apart bedrijf opgericht met een eigen naam: ZorgDomein Nederland. Walter: “Internet was in die tijd ‘booming’ en veel bedrijven hadden net hun eerste website. Wij besloten ook online te gaan; we bouwden geen website, maar de allereerste versie van de ZorgDomein verwijsapplicatie. We gingen daarbij uit van de vraag van de huisarts, bijvoorbeeld: waar moet ik heen met een patiënt die pijn op de borst heeft? Die vraag vertaalden we via een uitklapbaar menu op het pc-scherm naar een overzicht van beschikbaar zorgaanbod van meerdere ziekenhuizen. Die vraaggestuurde keuze zie je nu overal op internet, ook bij ons eigen platform, maar was toen betrekkelijk nieuw.”

Begin deze eeuw maakte ZorgDomein een heel voorzichtige start. “We probeerden de applicatie uit bij vijf ziekenhuizen in het land, die allemaal begonnen met een handjevol verwijzende huisartsen. Meer was ook lastig: wij hingen met ZorgDomein al in de cloud, maar bij huisartsen stond de automatisering nog in de kinderschoenen. Als we ons systeem bij ze gingen installeren moesten we altijd ook eerst de praktijk aansluiten op internet.”

De voorzichtige aanpak bleek niet goed te werken. Walter: “Er deden zo weinig specialismen mee, dat huisartsen vaak bot vingen in het systeem en terugvielen op papieren verwijzingen. En andersom was het voor ziekenhuizen ook niet interessant om een heel klein setje digitale verwijzingen te krijgen. Die eerste vijf ziekenhuizen stopten een voor een met ZorgDomein – iets wat daarna nooit meer gebeurd is, en inmiddels zijn die eerste klanten allang weer terug.”

‘En deze formulieren mogen ook allemaal in ZorgDomein’

Toch waren er in die beginjaren ook veel hoopgevende signalen. Walter: “Bijvoorbeeld toen we de allereerste verwijsapplicatie gingen testen met een stuk of tien huisartsen, in een zaaltje vol desktops met internetverbinding. Nog voordat ik het startscherm goed en wel had uitgelegd, hoorde ik de eerste verwijzing al uit de printer komen. Toen dachten we: yes, dit gaat werken! Of die middag dat ik in Oegstgeest op bezoek was bij huisarts Hans Voorzaat, een van onze allereerste gebruikers. Die pakte een enorme stapel formulieren uit zijn kast en zei: ‘zo, en deze mogen ook allemaal in ZorgDomein’. Dat vergeet ik niet snel.”

Al met al waren er voldoende redenen om in 2005 niet te stoppen, maar de inzet juist te verhogen. Walter: “We hadden de applicatie verbeterd en we boden die regiobreed aan: alle partijen moesten vooraf om de tafel om afspraken te maken over het hele verwijsproces, inclusief de elektronische terugrapportage. Gelukkig kregen we de regio Eindhoven zover om mee te doen: met drie ziekenhuizen, alle huisartsen en de zorgverzekeraar. Toen volgden Zoetermeer en de regio Den Haag; ditmaal kregen we digitaal verwijzen wél van de grond. Een belangrijke succesfactor was dat ZorgDomein koppelingen had met de grote HIS-sen zoals Medicom en MicroHIS. Wij waren zo’n beetje het eerste bedrijf dat bij ze aanklopten, dat hielp. Inmiddels loopt ZorgDomein op kop als het om integratie van informatiesystemen gaat, zowel aan de kant van de verwijzers als van de ontvangende zorginstellingen.”

Niemand meer naar het ziekenhuis voor een ‘handenschud-consult’

Eén ding is in al die jaren niet veranderd: ZorgDomein moet zich altijd tegenover iedereen verantwoorden. Walter: “De specialisten zeggen: ZorgDomein, dat is vooral mooi voor de huisartsen. De huisartsen zeggen: wij moeten enorm ons best doen en het ziekenhuis profiteert van ons werk. Dat is in de gezondheidszorg wel vaker zo: dan ligt het voordeel bij de ene partij, terwijl de andere partij daarvoor een inspanning moet verrichten.

ZorgDomein wordt geacht om overal een vinkje achter te zetten: we moeten steeds weer aantonen dat de hele zorg van ons profiteert – en dan ook nog de patiënt, de zorgverzekeraar en de BV Nederland. En het klinkt misschien gek, maar dat kun je al met één voorbeeld goed laten zien. Vóór ZorgDomein moest vrijwel elke patiënt naar het ziekenhuis voor een ‘handenschud-consult’: kennismaken, het probleem nog eens uitleggen en vaak een vervolgafspraak maken. Dankzij ZorgDomein hoeft dat nu niet meer: iedere patiënt die een vervolgonderzoek nodig heeft gaat één keer minder vaak naar het ziekenhuis. Op sommige poli’s liep het bezoek daardoor met een derde terug! Stel je de besparing voor die alleen dat al heeft opgeleverd: geen onnodige bezoeken aan het ziekenhuis, lagere zorgkosten. En de patiënt zelf hoeft geen vrij te nemen, kinderopvang te regelen, naar het ziekenhuis te reizen, de auto te parkeren, ga zo maar door. En dat bij inmiddels miljoenen verwijzingen per jaar.”

Goed beveiligd platform in de enorm complexe zorgsector

Walter heeft het gevoel dat ZorgDomein de afgelopen kwart eeuw echt iets speciaals tot stand heeft gebracht. “Om te beginnen is het gelukt om de zorg in heel Nederland veel eenduidiger te laten werken. Dankzij ZorgDomein weten al die verschillende zorgprofessionals, van fysiotherapeut tot cardioloog, hoe ze kunnen samenwerken. Als je begin deze eeuw had gezegd: of over 25 jaar is het in de Nederlandse zorg volkomen helder wie wat doet bij de verwijzing van welke patiënt dan ook, dan had iedereen je voor gek verklaard.

En daarnaast ben ik best trots op de architectuur van ZorgDomein: de zorg is een gigantische sector, waar inmiddels 110 miljard per jaar in omgaat, en ook nog eens enorm complex. En toch is het ons gelukt om in die sector een goed beveiligd platform te bouwen met zoveel informatie over patiënten, zoveel protocollen en zoveel zorgaanbod. Het ziet er relatief eenvoudig uit, maar er zit zo ongelooflijk veel werk in. Ik hou erg van puzzels en heb het gevoel dat ZorgDomein deze behoorlijk goed heeft opgelost.”

Wezenlijk iets bijdragen aan betere zorg

Walter Balestra heeft ZorgDomein door de jaren heen enorm zien groeien, maar sommige kernwaarden in het bedrijf zijn volgens hem nog steeds hetzelfde. ”Als er iets door de jaren heen onveranderd is gebleven, dan is het de drive om iets wezenlijks bij te dragen aan de zorg. Iedereen bij ZorgDomein heeft dat. Je ontmoet vaak scepsis als commerciële partij in een grotendeels publieke sector, en dat begrijp ik best. Maar met 25 jaar ervaring kan ik met een gerust hart zeggen: er is bij ZorgDomein enorm veel warmte en oprechte passie voor de zorg.”

Mede daarom heeft Walter alle vertrouwen in de toekomst van ZorgDomein. “Ik ben nog altijd als adviseur betrokken en het is mooi om te zien hoe het bedrijf nieuwe wegen inslaat, bijvoorbeeld met Boards voor netwerkzorg. Dat ligt duidelijk in het verlengde van wat ZorgDomein altijd al deed: het bij elkaar brengen van zorgprofessionals. Samen om de tafel zitten, elkaars vertrouwen winnen en goede werkafspraken maken. Ons bestaansrecht is altijd ‘samenwerken’ geweest. Het is een goede zet dat we dat nu uitbouwen, met het Boards-platform waarbij meerdere zorgverleners betrokken zijn rondom een patiënt. Dat kunnen we in Nederland goed gebruiken, denk alleen al aan de ouderenzorg die steeds belangrijker wordt. Het is heel goed dat ZorgDomein zijn nek uitsteekt en die uitdaging oppakt.”